یبوست چیست؟ و در سالمندان چه علائمی دارد؟
مشکل شایعی است که در همه سنین دیده می شود. هر چند یبوست در سالمندی بیشتر است ، ولی باید بدانید که افزایش سن دلیل بروز این عارضه نیست؛ بلکه عوامل مختلفی در ایجاد آن دخالت دارند. مثلاً گاهی بیماری خاصی موجب پیدایش آن می شود و لازم است که برای بررسی علت و درمان یبوست در سن پیری ، به پزشک مراجعه کنید.
علت اصلی یبوست
گاهی مصرف داروها موجب یبوست می شود که در این مورد نیز ، باید از پزشک خود سئوال کنید. اما در اغلب موارد ، شیوه زندگی ما باعث بروز این مشکل می شود .
دیابت، اختلال عملكرد غده تیروئید، بیماری پاركینسون و بیماری‌های عروقی، مغزی، افسردگی و… در بروز آن سهیم‌اند.
این عارضه مشكلی است كه بسیاری از سالمندان را آزار می دهد. امروزه با كم شدن فعالیت‌ها و ماشینی شدن زندگی و پیروی از رژیم غذایی با فیبر و مایعات كمتر، شیوع آن افزایش یافته است. این موضوع در سالمندان اهمیت ویژه‌ای دارد.
تشخیص یبوست در سالمندان
شاید تشخیص این موضوع به این سادگی‌ها هم كه فكر می كنید، نباشد. تنها كند شدن یك انتقال روده‌ای دلیل بر یبوست نیست. در صورتی كه طی 12 ماه، حداقل دو مورد از چهار نشانه زیر در شما به وجود آمد، دلیل بر ابتلای شما به این بیماری است:
- كمتر از دو بار دفع مدفوع در هفته.
- مدفوع بسیار خشك (چهار برابر خشك تر از حد معمول)
- آوردن فشار بیش ازحد به روده‌ها (چهار برابر حد طبیعی)
- حس تخلیه نشدن كامل روده (حداقل یك مرتبه در هر چهار بار رفتن به دستشویی)
روند پیری، تمامی ارگان‌های بدن را تحت تأثیر قرار می دهد. با این حال انتقال روده‌ای با بالارفتن سن، كاهش پیدا نمی كند. در حقیقت این ماهیچه‌های روده‌ای و پرینه یا میان دو راه است كه ضعیف شده و انتقال روده‌ای را دردناك و سخت تر می كنند.
ابتلاء به بیماری‌های عمومی و عفونی، درصد احتمال بروز یبوست در سالمندان را بالا می برد.
درمان یبوست در سالمندان
برای درمان حداقل روزی 6 تا 8 لیوان آب بنوشید. افراد سالمند کمتر احساس تشنگی می کنند. اگر فقط زمانی که تشنه هستید آب وسایر مایعات را بنوشید ، مطمئن باشید که مایعات کافی به بدن شما نمی رسد. مصرف کم مایعات نیز موجب یبوست می شود. سعی کنید در طول روز حداقل ۶ تا ۸ لیوان مایعات که بهتر است آب ساده باشد بنوشید. اگر صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب یک لیوان آب بنوشید، چند دقیقه بعد روده ها به کار می افتند.چند ساعت قبل از خواب، یک لیوان شیرگرم کم چربی بنوشید. این کار ضمن تامین مایعات بدن به کار کردن روده هم کمک می کند. همچنین موجب می شود شب راحت تر بخوابید.
– مایعات انتقال روده‌ای را راحت تر می كنند.
– آب، آب میوه‌ها، شیر و سوپ مایعات مناسب سالمندان هستند.
– مصرف مرتب قهوه، چای و مایعات گازدار چندان مؤثر نیست. كافئین موجود در این مایعات قدرت حركت را از اندام‌ها می گیرد.
– در صورتی كه تمایل دارید مقداری آب میوه به آب اضافه كنید، آب لیمو و آب پرتقال را به شما توصیه می كنیم.
– وقتی هوا گرم است، مقدار مایعات مصرفی تان را كمی بالاتر ببرید.
– اگر دچار بیماری قلبی یا روده‌ای هستید، پیش از انتخاب هر نوع مایع نوشیدنی، با پزشك تان مشورت كنید.
- برای درمان یبوست در سالمندی هرگز فیبرها را از یاد نبرید.
– نان و حبوبات غنی شده را در برنامه غذایی تان بگنجانید.
– روزانه مقدار فراوانی میوه و سبزی مصرف كنید.
– خوردن آلو، آلو خشك و آب آلو را فراموش نكنید. این میوه همانند دیگر فیبرها، ماهیچه‌های روده‌ای را تقویت می كند.
– سبوس، حاوی مقدار فراوانی فیبر است. سبوس را در سوپ، غذاها، ماست و حبوبات گرم بریزید و بخورید.
- فعالیت بدنی‌تان را بالا ببرید:
– راه رفتن، انجام كارهای خانه، شنا، دوچرخه سواری و… جلوی یبوست را می گیرند.
– سعی كنید فعالیتی را بیابید كه به آن علاقه دارید. در این صورت شما با لذت هر روز فعالیت بدنی تان را انجام می دهید.
- بعضی عادات، یبوست می آورند. از آنها دوری كنید:
– غذاهای صنعتی و تصفیه شده مثل نان سفید، شكر سفید، شیرینی، سیب زمینی سرخ شده، ژامبون، سس سفید و… مناسب نیست.
– گوشت و پنیر كمتر مصرف كنید. تنها یك وعده غذایی حاوی پنیر و گوشت در روز كافی است. زیاد شدن آنها در برنامه غذایی سبب بروز این عارضه می شود.
– دیر به توالت رفتن از جمله عواملی است كه سبب بروز یبوست در سالمندان می شود.
