بیش فعالی ADHD یا اختلال کم‌توجهی چیست؟
به انگلیسی: Attention-deficit hyperactivity disorder به صورت مخفف: ADHD یک اختلال رفتاری رشدی است. معمولاً کودک توانایی دقت و تمرکز بر روی یک موضوع را نداشته ، یادگیری در او کند است و کودک از فعّالیّت بدنی غیر معمول و بسیار بالا برخوردار است. اختلال بیش فعالی با فقدان توجه، فعّالیت بیش از حد ، رفتارهای تکانشی ، یا ترکیبی از این موارد همراه است . هر کودکی با شک ADHD باید به دقت تحت نظر یک پزشک معاینه گردد. بسیاری از این کودکان، یک یا چند اختلال رفتاری دیگر نیز دارند. همچنین ممکن است یک مشکل روانی مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی داشته باشند.اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) یک وضعیت واقعی و مادام العمر است که با علائم اساسی بی توجهی، تکانشگری، حواس پرتی و بیش فعالی مشخص می شود، اگرچه اینها به هیچ وجه تنها مشکلاتی نیستند که فرد مبتلا به ADHD با آن مواجه می شود. ADHD تقریباً بر تمام جنبه های زندگی فرد تأثیر می گذارد که معمولاً در بزرگسالی ادامه می یابد.
بیش فعالی ADHD شایعترین اختلال رفتاری در سنین کودکی و بلوغ است، و حدود ۳٪ تا ۵٪ کودکان قبل از هفت سالگی به آن مبتلا می‌شوند. این عارضه بیشتر در دوران ابتدایی مدرسه برای کودکان و در هنگام بلوغ رخ می‌دهد و با افزایش سن بسیاری از بیماران بهتر می‌شوند.
علت‌های بیش فعالی
علت ابتلا به عارضه بیش فعالی هنوز روشن نیست ولی گمان می‌رود که جزو بیماریهای چند عاملی با ریشه ژنتیکی است و با محیط زندگی کودک در ارتباط باشد. عامل ژنتیکی این عارضه بیشتر در پدران کودکانی که دچار بیش فعالی هستند وجود دارد اما عوامل محیطی نیز بر افزایش شدت این عارضه بسیار مؤثر هستند. این اختلال به میزان دو تا چهار برابر در پسران نسبت به دختران شایعتر است. اگر در دوران نوزادی یعنی چهار هفته اول تولد، کودک با مشکل تغذیه و یا بهداشتی، روانی مواجه باشد و یا اگر مادر در دوران بارداری سیگار یا الکل مصرف کند، این کودکان بیشتر در معرض خطر بیش فعالی قرار دارند.
تصور می‌شود که اساس عصبی بیولوژیکی ADHD نتیجه مشکلات انتقال‌دهنده‌های عصبی شیمیایی مغز، به‌ویژه نوراپی نفرین و دوپامین است. پیشرفت‌های اخیر در فناوری‌ها (اسکن‌های مغزی و مطالعات تصویربرداری) به کشف چندین تفاوت در مغز افراد مبتلا به ADHD کمک کرده است. مطالعات نشان می دهد که این اختلال ممکن است ناشی از اختلال در سطوح انتقال دهنده های عصبی در مغز به دلیل کاهش جریان خون در ناحیه مخطط مغز باشد. دانشمندان اکثراً موافقند که این بیماری یک اختلال عصبی زیستی است که بر چندین ناحیه از مغز تأثیر می گذارد، از جمله آنهایی که مسئول رفتار، حافظه فعال و عملکردهای اجرایی هستند.
در طول عمر یک فرد مبتلا به ADHD ممکن است علایم تغییر کند. آنچه در خردسالی به شکل بیرون از صندلی پریدن ، رویاپردازی و اشتباهات و بی دقت تحصیلی ظاهر می شود ممکن است به بی قراری درونی ، شکست در برنامه ریزی آینده ، پروژه های ناتمام و فراموشی در بزرگسالی تبدیل شود.
چه چیزی ممکن است باعث ADHD کودکی شود:
- ناهنجاری های ساختاری در مغز:
تحقیقات با استفاده از دستگاه های تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) نشان داده است که نواحی جلو مغز در کودکان مبتلا به ADHD کوچکتر از سایر کودکان است. به خصوص قشر جلوی پیشانی و گانگلیون های قاعده ای کوچکتر هستند و همچنین حجم بخش تحتانی خلفی مرکزی مخچه کاهش می یابد و همه آنها نقش مهمی در تمرکز و توجه دارند.
- تامین ناکافی انتقال دهنده عصبی دوپامین در مغز :
این نظریه توضیح می دهد که چرا داروهای محرک که دوپامین را در مغز افزایش می دهند در کنترل علائم ADHD موثر هستند. محققان حدس می زنند که کمبود دوپامین ممکن است بر نحوه تعامل آن با دو انتقال دهنده عصبی دیگر، نوراپی نفرین و سروتونین تأثیر بگذارد.
- اختلال خواب در شکل متفاوت :
برخی از محققان معتقدند این اختلال ممکن است ناشی از کمبود خواب باشد و بیش فعالی کودکان ممکن است تلاشی برای جبران خواب آلودگی باشد. بسیاری از کودکان مبتلا به ADHD اختلالات خواب دارند، در حالی که برخی دیگر به قدری آرام می خوابند که بیدار کردن آنها دشوار است.
- وراثت :
در حالی که محققان به طور کامل درک نمی کنند که چرا و چگونه ADHD از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود، آنها موافقند که یک مؤلفه ژنتیکی قوی وجود دارد. در کودکان مبتلا به ADHD به احتمال زیاد حداقل یکی از بستگان نزدیک به این اختلال مبتلا بوده اند.
- عوامل محیطی :
مصرف سیگار و الکل در دوران بارداری ممکن است خطر ADHD را در کودکان افزایش دهد. سطوح بالای سرب نیز ممکن است باعث بروز شوند.
- آفت کش ها:
یک مطالعه در سال 2010 در مجله Pediatrics نشان داد که بچه‌هایی با سطوح بالاتر سموم ارگانوفسفره در ادرار، ( آفت‌کشی که در محصولات کشاورزی استفاده می‌شود) ، نرخ ADHD بالاتری داشتند. مطالعه دیگری در سال 2010 نشان داد که زنانی که سطوح ارگانوفسفره ادراری بالاتری داشتند، احتمال بیشتری برای داشتن فرزند مبتلا به ADHD داشتند.
جهت ثبت درخواست ویزیت اینترنتی تصویری با بهترین پزشک های هومیوپاتی اینجا را کلیک کنید.
علائم بیش فعالی
علائم ADHD اپیزودیک یا گذرا نیستند. کلید تشخیص آن این است که علائم بیش از حد، فراگیر و طولانی مدت هستند.
۳ علامت برای این بیماری وجود دارد:
- کم توجهی (یا کم دقتی)
- بیش فعالی (یا فزون کنشی)
- تکانشگری یا رفتارهایی که انگیزه آنی دارند و بدون فکر قبلی انجام داده می‌شوند.
علائم بی توجهی:
- اغلب از توجه دقیق به جزئیات کوتاهی می کند یا در مدرسه، کار یا سایر فعالیت ها اشتباه می کند.
- هنگام صحبت با آنها به گوش دادن توجهی نمیکند
- قادر به حفظ توجه در هنگام بازی و انجام وظایف نیست
- مشکل در سازماندهی وظایف و فعالیت ها
- از دستورات پیروی نمی کند و وظایف خود را به پایان نمی رساند
- نمی تواند وظایفی را که نیاز به تلاش ذهنی دارد انجام دهد
- فراموشی در فعالیت های روزانه یا کارهای روزمره
علائم بیش فعالی
- بی قراری دست و پا
- اغلب در موقعیت هایی که انتظار می رود بنشیند ، می دود یا بیش از حد از هر جایی بالا می رود
- اغلب صندلی خود را در کلاس درس یا در موقعیت‌های دیگری که انتظار می‌رود در آنها باقی بماند، ترک می‌کند
- اغلب بیش از حد صحبت می کند
- اغلب در بازی کردن یا شرکت در فعالیت های اوقات فراغت بی سر و صدا مشکل دارد
علائم تکانشگری
- نمی تواند منتظر نوبت بماند
- پاسخ دادن قبل از تکمیل سوالات
- اغلب حرف دیگران را قطع می کند
علائم ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی افراد برونگرا و اجتماعی هستند در حالی که برخی دیگر می توانند گوشه گیر و ضد اجتماعی باشند. برخی افراد زمانی که واقعاً به چیزی علاقه مند هستند می توانند تمرکز کنند، در حالی که برخی دیگر تحت هیچ شرایطی نمی توانند.
رفتار کودک معمولاً همراه با پرتحرکی، بی‌توجهی و رفتارهای ناگهانی است. این رفتارها از قبیل انجام کارها به طور نیمه کاره، عدم تلاش ذهنی برای انجام تکالیف، فعالیت و تحرک بدنی بسیار بالا حتی زمانی که مشغول بازی نیستند، گم کردن پی در پی وسایل شخصی، نداشتن تمرکز و دقت بالا در انجام کارها می‌باشد. در دوران مدرسه ممکن است بروز اختلالات یادگیری خصوصاً اختلال در خواندن و نوشتن را داشته باشیم.
معمولاً این کودکان با افزایش سن بهتر می‌شوند. البته بهبودی قبل از دوازده سالگی بعید است ولی بین سنین دوازده تا بیست سالگی اکثریت موارد مبتلا به این اختلال بهبود می‌یابند. در پانزده تا بیست درصد موارد علائم تا بزرگسالی باقی می‌ماند. افراد مبتلا به این اختلال در بزرگسالی علائم مربوط به پرتحرکی را ندارند بلکه بیشتر بی قراری دارند؛ تکانه‌ای عمل می‌کنند و اختلال توجه و تمرکز نشان می‌دهند.
مشکلات زیر اغلب با ADHD مرتبط هستند که احتمالاً به دلیل مشکلات تطبیق با علائم بیاری در بلند مدت هستند:
- فراموشی مزمن
- اضطراب
- عزت نفس پایین
- مشکلات اشتغال
- مشکل در کنترل خشم
- سوء مصرف مواد
- مهارت های سازماندهی ضعیف
- اهمال کاری
- تحمل کم ناامیدی
- کسالت مزمن
- مشکل در تمرکز هنگام خواندن
- نوسانات خلقی
- افسردگی
- مشکلات رابطه
مشکلات مربوط به کار در تغییرات مکرر شغل، خواسته یا ناخواسته، و عملکرد ضعیف یا عدم پیشرفت شغلی آشکار می شود. از نظر اجتماعی، علائم عبارتند از مشکلات روابط، وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین، مصرف مواد غیرقانونی، مصرف نیکوتین و تخلفات مکرر رانندگی.
درمان بیش فعالی با پزشکی رایج
روش درمان این بیماری می‌تواند روان درمانی و یا دارویی به تنهایی و یا ترکیبی از اقدامات دارویی با اقدامات روان‌درمانی باشد. درمان دارویی ADHD براساس داروهای محرک عصبی و غیر محرک استوار است. از جمله داروهای محرک داروی متیل فنیدیت (با نام تجاری قرص ریتالین) و دگزامفتامین است. داروهای غیرمحرک مانند آتوموکستین (مهارکننده بازجذب نوراپینفرین) و داروهای MAOIs می‌باشند.
درمانهای غیردارویی این بیماری عبارتند از کاردرمانی، گفتار درمانی و درمان شناختی رفتاری، خانواده درمانی، مداخله در مدرسه، آموزش مهارتهای اجتماعی، آموزش مدیریت والدین و نوروفیدبک است.
همچنین اخیراً بهبود بیماری ADHD از طریق بازی با کودک (بازیِ درمانی) نیز در بین متخصصین رواج یافته است. بازی‌های درمانی اصول درمانی زیادی را دربرمی گیرند و به بچه‌ها کمک می‌کنند تا دربارهٔ مشکلاتشان گفتگو نمایند. همچنین به آنها مهارتهای ویژه شناختی و رفتاری را یاد می‌دهد. مثلاً بچه‌ای که مشکلات خودکنترلی دارد مهارتهای مهم اجتماعی مثل رعایت نوبت، گوش دادن به صحبت دیگران، رعایت قوانین بازی و غیره را نیز در حین بازی یاد میگیرد.
جهت ثبت درخواست ویزیت اینترنتی تصویری با بهترین پزشک های هومیوپاتی اینجا را کلیک کنید.
تشخیص بیش فعالی
برای تشخیص بیش فعالی در کودک تاریخچه دقیق رشد اولیه کودک مورد نیاز است. ارزیابی با به دست آوردن اطلاعات از چندین منبع از جمله والدین، معلمان و خود کودک، با علائم و نشانه های اصلی آغاز می شود. داشتن ۶ علامت يا بيشتر از علائم اختلال كم توجهی يا بيش فعالي كه بايد دست كم ۶ ماه وجود داشته باشد تا بتوان گفت كودك بيش فعال است. تعدادي از علائم مربوط به بيش فعالي و اختلال توجه و تمركز شامل موارد زير است:
- كودك غالباً با دست هايش بازي مي كند و در جايش مي لولد.
- كودك معمولاً كلاس را ترك مي كند.
- غالباً مي دود يا مي پرد.
- اغلب بازي يا فعاليت هايش پر سروصداست.
- به نظر مي رسد كودك هميشه در حال حركت است.
- زياد صحبت مي كند.
- از توجه به جزئيات ناتوان است.
- اغلب قادر به پيگيري دستورات يا اتمام كارها نيست.
- اغلب وسايل خود را گم مي كند.
اصول تغذیه در بیش فعالی
برای کنترل کردن انرژی کودکانی که دارای بیش فعالی هستند بهتر است مادران از رژیم غذایی کم شکر پیروی کنند و از مصرف زیاد شیرینی و قندهای ساده در تغذیه کودکان پرهیز کنند.
حذف کاکائو، شکلات های حاوی قهوه و نسکافه، نوشابه های رنگی، چیپس و پفک و همچنین کاهش مصرف افزودنی های خوراکی و رنگ های مصنوعی مانند ادویه، آب نبات، انواع کیک ها و دسرها نیز می تواند به این امر کمک کند.
استفاده از منابع غذایی و مکمل های امگا 3 مانند ماهی، روغن ماهی، گردو، روغن زیتون، استفاده از میوه جات و سبزیجات تازه و حذف غذاهای سرخ شده می توانند عوامل مؤثر دیگری در کنترل بیش فعالی کودکان باشند.
استفاده بیشتر از پروتئین ها مانند مرغ، تخم مرغ و گوشت قرمز و حذف مواد غذایی آلرژی زا مانند بادام زمینی، سویا، شکلات، گوجه فرنگی، سس، آبلیمو، نوشابه، کنسروها، کمپوت ها، مربا، قهوه و چای نیز می توانند در جهت کنترل انرژی کودکان بیش فعال مفید فایده باشند.
هومیوپاتی در درمان بیش فعالی
یکی از درمانهای موثر در بیش فعالی طب هومیوپاتی است. هومیوپات با در نظر گرفتن کلیه علائم جسمی روانی و ذهنی بیمار دارو تجویز کرده در کنار آن از محدودیت های تغذیه ای بهره میگیرد. هومیوپاتی یکی از محبوب ترین سیستم های پزشکی کل نگر است. انتخاب درمان بر اساس نظریه فردی سازی و تشابه علائم با استفاده از رویکرد کل نگر است. این تنها راهی است که از طریق آن می توان با از بین بردن همه علائم و نشانه هایی که بیمار از آن رنج می برد، وضعیت سلامت کامل را به دست آورد. هدف هومیوپاتی نه تنها درمان ADHD بلکه رسیدگی به علت زمینه ای و وراثتی فرد است. با توجه به شدت بیماری ، عمق پاتولوژی ، مدت بیماری و همکاری والدین مدت درمان متفاوت است. صبر والدین در مسیر درمان یکی از مهمترین عوامل پیشرفت بهبودی است.
انواعی از تیپ های بیش فعالی در کودکان که با هومیوپاتی قابل درمان هستند:
Tarentula hispanica: کودک بیش فعال که از موسیقی ریتمیک لذت می برد. کودکی که باهوش و شوخ است در عین حال ممکن است در اعمال خود انتقام جو باشد. ممکن است تف کند، جیغ بزند یا دیگران را گاز بگیرد.
Cina : خلق و خوی تحریک پذیر دارد. کودک هنگام لمس گریه می کند و از نوازش بیزار است. بی حوصلگی مداوم، با میل به همه چیز، که چند لحظه بعد رد می شود. تمایل به آزرده شدن از شوخی های کوچک. ناراحتی و اضطراب زیاد در راه رفتن در هوای آزاد.
Tuberculinum : بیش فعالی، میل به سفر. خواسته ها دائما تغییر می کند. بیزاری از کار ذهنی. بی پروا و نترس و در عین حال ترس از حیوانات؛ کودکی لاغر با اشتهای خوب. بیمار با کوچکترین مواجهه با سرما به راحتی سرما می خورد.
Saccharum officinalis: بیش فعالی ای که با خوردن شیرینی و شکلات تشدید می شود.
Coffea cruda: بیش فعالی ناشی از فعالیت ذهنی بیش از حد.
Calcarea phos: کودکان لاغر و قد بلند که در زمان سرشلوغی بهتر هستند. علائم ، زمانی تشدید می شوند که آزاد باشند.
Arsenicum album : بیمار از نظر جسمی و روحی ناآرام است. اضطراب؛ ترس از بیماری، دارد و به طور کلی از سرما بدتر است.
Calcarea flour : بیش فعالی در کودکان با رشد ضعیف مغز یا آسیب مغزی.
Helleborus : بیش فعالی با کاهش حساسیت به درد. بیماران اغلب به محرک های دردناک مانند جراحت، گرما، آتش، سرما پاسخ نمی دهند.
Cicuta: در کودکانی که سابقه صرع یا تشنج وجود دارد.
Cuprum met: بیش فعالی در کودکان با سابقه سیانوز یا تشنج.
Belladonna : بیش فعالی همراه با کوبیدن سر به دیوار ، صورت برافروخته ، ضربه زدن و گاز گرفتن.
Carcinocin : کودک خجالتی ترسو. عملگرا و فهمیده اما بیش فعال. گرایش به هنر. با حیوانات و در پارک ها احساس خوشحالی می کند.
Lycopodium: رفتار بیش از فعال و خشونت آمیز در خانه. رفتار قابل قبول اجتماعی در مدرسه و در حضور افراد غریبه. توجه ضعیف.
چندین راه حل برای درمان ADHD با هومیوپاتی موجود است که می توان آنها را بر اساس علت، احساسات و شکایت بیمار انتخاب کرد. باید توجه داشت برای انتخاب دارو و درمان، بیمار باید شخصاً با پزشک هومیوپاتی واجد شرایط مشورت کند. مجموعه هومیوپات در خصوص درمان این بیماری اماده خدمت رسانی است.
