اثرات درمانی کتان:
روغن کتان حاوی ترکیبات ارزشمندی است که برای محافظت و تقویت پوست، جلوگیری از چروک صورت و برطرف کردن بسیاری از بثورات جلدی مؤثر است. همچنین دارای خواص ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، کاهش کلسترول خون، جلوگیری از پوکی استخوان است و باعث کاهش وزن می شود. استفاده از کتان در کاهش علائم یائسگی و گر گرفتگی بسیار مؤثر است و کاربرد موضعی روغن آن موجب افزایش سرعت و کیفیت بافت ترمیمی زخم های پوستی می گردد.
مکانیسم اثر کتان:
در تحقیقات خواص آنتی اکسیدانی روغن کتان در پیشگیری از استرس اکسیداتیو ناشی از سیکلوفسفامید به اثبات رسیده است. افزایش فعالیت فسفاتاز اسید و آنزیم گلوتاتیون اکسیداز به طور قابل توجهی با مصرف روغن دانه کتان مهار شده است که این اثر مربوط به آنتی اکسیدان های روغن دانه کتان مانند لیگنان و آلفالینولئیک اسید می باشد.
همچنین ثابت شده است که آلفا لینولئیک موجود در روغن دانه کتان به دلیل فعالیت آنتی اکسیدانی بالا، فرد را در برابر ایسکمی قلبی، تشکیل کلون های سرطانی و دیابت محافظت می کند و نقش مهمی در بهبود عملکرد عروق دارد. استفاده از رژیم غذایی روغن دانه کتان بعد از ایجاد ایسکمی باعث حفاظت از ریه و همچنین منجر به مهار آپوپتوز و التهاب در موش های صحرایی می شود.
در پژوهشی دیگر مشخص شده است که استفاده از بذر کتان در رژیم غذایی زنان یائسه بسیاری از شاخص های مربوط به چربی های خون مانند کلسترول تام و LDL را کاهش داده ، که این اثر به دلیل وجود اسیدهای چرب غیراشباع مانند لینولنیک اسید موجود در بذر کتان است.
دانه کتان به دلیل خواص آنتی اکسیدانی بالا علاوه بر کاهش چربی در بدن،سطح پراکسید چربی در هیپوکامپ را نیز کاهش داده و در نتیجه باعث بهبود عملکرد حافظه فضایی شده و توانایی یادگیری را افزایش می دهد.
پماد حاوی روغن کتان موجب کاهش تعداد سلول های ایمنی چند هسته ای می شود.همچنین تجویز همزمان آن با دارچین اثر بیشتری نسبت به پماد روغن کتان دارد.عصاره ی این گیاه باعث ترمیم سطوح نیتروژن اوره خون، کاهش سطوح فاکتور نکروز توموری آلفا و همچنین کاهش فشار خون می شود،که به دلیل وجود ترکیبات فنولی آن می باشد، و موجب مهار گونه های اکسیژن فعال شده و موجب پیشگیری از التهاب می شود.
ترکیبات اصلی و دارویی گیاه کتان:
دانه گیاه کتان منبع مهمی از فیبر،پروتئین،ویتامین ها و چربی به شمار میرود، همچنین حاوی ترکیبات فنولی و آنتی اکسیدانی می باشد. روغن این گیاه حاوی اسیدهای چرب غیراشباع، اسیدهای چرب ضروری، امگا 3، امگا 6 و امگا 9 می باشد.
هشدارهای مصرف کتان:
استفاده از کتان در افراد با روده ی تحریک پذیر ممنوع است. همچنین در زنان باردار و افراد با تخمدان پلی کیستیک و در مردانی که مشکل پروستات دارند منع مصرف دارد.
