طب کل نگر یا HOLISTIC MEDICINE چیست؟

اساسن دانش پزشکی در طول تاریخ با دیدگاه کل نگری (HOLISTIC MEDICINE) به مقوله سلامتی و بیماری و همچنین پیشگیری از بیماری‌ها می‌پرداخته است.

تقریبن در تمام فرهنگها و تمدنهای باستانی و اصیل در سراسر دنیا ، روش درمانی منحصر به فردی وجود داشته است که در مبحث دارو و درمان ، عمده نیازهای آن جامعه را برآورده می‌کرده است. (مانند طب سنتی ایرانی ، طب سنتی هند –آیورودا– ، طب سنتی چین ، طب باستانی مصر ، طب سرخپوستان ، طب قوم مایا و… )

در قریب به اتفاق این روشهای درمانی ، کسانی که به امر طبابت مشغول بوده‌اند را  ” حکیم ” می‌نامیده‌اند.
( اصطلاح حکیم مربوط به فرهنگ و تمدن ایران است و در هر فرهنگی چنین شخصی نام متفاوتی داشته است )

منظور از حکیم ، فرد دانا و خردمندی بوده است که در کنار اشراف به دانش پزشکی و شناخت بیماری‌ها مشغول بوده ، در سایر علوم و فنون نیز دارای مهارت و تجربه بوده است و اساسن در طب باستانی فرهنگهای اصیل ، کسی که تنها و تنها علم طب را بلد بوده و از سایر دانش ها بی خبر بوده باشد سراغ نداریم.( مثلن در ایران ، کسانی مانند ابن سینا ، رازی ، جرجانی و… همگی علاوه بر طب ، در فلسفه و فقه ، ریاضیات و هنر و ستاره‌شناسی و سایر دانشها متبحر و صاحب نظر بوده‌اند )

این سرآمدان دانش بشری اعتقاد داشتند که در موضوع سلامتی و درمان انسانها نمیتوان تنها به ” بیماری ” یک فرد تمرکز کرد و از سایر موضوعات پیرامون  ” بیماری ” و ” انسان ” مانند مسائل روحی و احساسی و سبک زندگی و… چشم پوشی کرد.

این رویه و دیدگاه تا پیش از انقلاب صنعتی ، همچنان استوار بود .

متأسفانه در طول قرون اخیر خصوصن از هنگامی که نیوتون نظریات خود را درباره علم فیزیک و ریاضیات ارائه نمود و بسیاری از پدیده های موجود در جهان را با تعاریف علم مکانیک عرضه کرد ، دیدگاه کل نگری (HOLISTIC MEDICINE) کم رنگ شد. اما در صد سال اخیر به علت ناکارآمدی علم مکانیک و CALCULUS در توصیف بسیاری از پدیده‌های جهان و با پیشرفت علوم فیزیک و ریاضیات و ارائه تئوری‌های نسبیت ، کوانتوم و تئوری آشوب و… مجددن دیدگاه کل نگری (HOLISTIC MEDICINE) در اکثر علوم ، خصوصن دانش پزشکی رو به گسترش است.

شاید از خود سؤال کنید که علم پزشکی چه ارتباطی با نیوتون و ریاضیات و فیزیک دارد و ارتباط آن با طب کل نگر چیست ؟
در ادامه به پرسشهای شما پاسخ خواهم داد، با ما تا انتهای مطلب همراه باشید.

دیدگاه کل نگری در طب (HOLISTIC MEDICINE) به این معنی است که برای تعریف سلامتی و بیماری ، و همچنین برای پیشگیری و درمان بیماری‌ها تمامی ابعاد وجودی انسان در نظر گرفته شود و ارتباط او با بقیه پدیده‌های هستی مورد توجه واقع شود. بدین معنی که برای موضوع پیشگیری از بیماری و بهداشت ، لازم است تا تمامی شرایطی که روی سلامتی یک انسان تاثیرگذار است از قبیل آب و هوا ، تغذیه ، فعالیت بدنی ، شغل ، محیط زیست ، معماری محل کار و سکونت و… همچنین مسائل روحی و عاطفی و فعالیتهای ذهنی انسان ، ارتباطات خانوادگی و جامعه را باید در نظر گرفت .

برای درمان یک انسان که دچار بیماری شده است نیز لازم است تا همه نکاتی که گفته شد در نظر گرفته شود تا بتوان ریشه بروز یک بیماری را پیدا کرد و به درمان بیماری ها پرداخت.

نیوتون با ارائه شاخه مکانیک و CALCULUS خدمات بزرگی به جامعه بشری ارائه کرد که هنوز نیز از این خدمات بهره می‌بریم. این اثر گذاری آنقدر زیاد بود که روی سایر علوم مانند پزشکی و فلسفه نیز اثر گذاشت .

(آنچه که نیوتون به بشریت ارائه کرد شناخت و شرح پدیده‌هایی بود که او توانست با محاسبات دقیق آنها را اثبات کند. مثلن قوانین حرکت اجسام و حرکت سیارات و… را به خوبی شرح داد. او در زمان خودش توانست چنان با دقت برخی محاسبات را انجام دهد که پایه انقلاب صنعتی و ماشینی شدن جهان را بنا کند. این ماجرا به حدی رسید که او ادعا نمود که جهان مانند یک ساعت دقیق است و میتوان با محاسبه پیش بینی کرد که در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. او این تفکر را ترویج داد که “با شناخت جزییات و کنار هم قرار دادن اطلاعات اجزای یک سیستم ،  میتوان به عملکرد کل یک سیستم پی برد… ”)

کم کم از محاسبات نیوتون برای توصیف آنچه که در پیرامون انسان و درون انسان رخ میدهد کمک گرفته شد. مثلن عملکرد گردش خون و تنفس و یا حرکت اهرم مانند عضلات و استخوانها و مفاصل با رویکرد فیزیک مکانیک شرح داده شد. آنچه که اتفاق افتاد بسیار مفید بود ، اما به مرور زمان برخورد با انسان و بیماری ها تبدیل به یک پدیده مکانیکی گردید. این موضوع از زمانی به اوج خود رسید که ” لویی پاستور”  موضوع میکروب ها و تکثیر و بیماری‌زایی آنها را مطرح نمود. گرچه بسیاری از دانشمندان از جمله  خود “لویی پاستور”  به این موضوع اذعان داشتند که برای ابتلا به یک بیماری عفونی نه تنها به حضور میکروب نیاز هست ، بلکه سایر شرایط نیز باید برای بروز بیماری فراهم باشد. (مثلن در همه‌گیری‌های آنفلوآنزا  که اکنون هم با آن مواجه هستیم ، مشاهده میکنیم که همه افراد با آنکه در معرض این ویروس قرار دارند ، به آن مبتلا نمی‌شوند. زیرا سایر شرایط برای بروز بیماری در بدن آنها فراهم نیست) .
“استعداد ابتلا ” به یک بیماری ، خصوصن بیماری‌های عفونی مطلب مهمی بود که بسیار بر آن تأکید می‌شود اما به خاطر سود شرکتهای دارویی و برخورد ماشین محوری که با انسان می‌شود این موضوع کمتر در نظر گرفته می‌شود و این باور ترویج داده شده که مثلن باکتری‌ها بسیار زیان آور هستند و در بیماری‌های عفونی و بسیاری بیماری‌های دیگر ، درمان فرد تنها با کشتن و نابود کردن میکروبها حاصل می‌شود و بس !!! با این کار سود سرشاری به جیب شرکتهای داروسازی وارد می‌شود و با آنکه همیشه گفته می‌شود که پیشگیری و رعایت بهداشت ( که باعث کاهش چشمگیر ” استعداد ابتلا ” به بیماری می‌شود ) مقدم بر درمان است ، اما مصرف آنتی‌بیوتیک و مواد میکروب کش به حد فاجعه آمیزی رشد داشته که متأسفانه کشور ما بیشترین آمار مصرف چنین موادی را در دنیا به خود اختصاص داده و همواره هزینه های جاری دولت در خصوص مقوله سلامتی و بیماری صرف خرید مواد اولیه دارویی و تجهیزات پزشکی می‌شود و در بحث بهداشت پایه و پیشگیری ، با مشکلات فراوانی رو به رو هستیم. ( برای شناخت بیشتر عملکرد آنتی‌بیوتیک‌ها و مضرات مصرف بی رویه آنها در آینده مطالب کاملی در سایت قرار داده خواهد شد .)

برخورد جزء نگرانه (REDUCTIONISM) با انسان و بیماری تا بدان جا پیشرفته است که اکنون ادعا می‌شود بدون ارتباط مستقیم بیمار و پزشک و فقط با دیدن جواب یک آزمایش بوسیله اینترنت ، میتوان برای درمان یک بیمار اقدام کرد و مثلن برایش دارو تجویز نمود. نتیجه این شد که دیگر بیمار درمان نمی‌شود ، بلکه یک جواب آزمایش است که از محدوده طبیعی خارج شده و باید به میزان طبیعی برگردد .( برای آگاهی بیشتر در این خصوص میتوانید به کتاب ” یک ” نوشته ” دکتر مسعود ناصری ” مراجعه نمایید .)

در حالی که طبق آموزشهایی که در تمام شاخه طب به دانشجویان داده می‌شود تأکید میگردد که جدا از مشاهده اطلاعاتی که از آزمایشها و… به دست می آید ، لازم است تا به بررسی کامل فرد بیمار پرداخت ، او را از نزدیک مورد معاینه قرار داد و تمام شرایطی که پیش از بروز بیماری و اکنون با آن مواجه است در نظر گرفته شود.

با این مقدمه زمینه ای فراهم شد که به درک بهتری از ” پزشکی کل نگر ” (HOLISTIC MEDICINE) برسیم.

در دیدگاه ” کل نگری ” (HOLISTIC MEDICINE)، جدا از اطلاعات آزمایشگاهی و عکسبرداری و… به مسائل عاطفی و ذهنی فرد بیمار هم پرداخته می‌شود. همچنین در کنار این مسائل به ارتباط انواع ناراحتی های او هم پرداخته می‌شود. یکی از نکات مهمی که در طب کل نگر (HOLISTIC MEDICINE) به آن پرداخته می‌شود ” سبک زندگی یا LIFE STYLE “ است.سبک زندگی شامل تغذیه ، سلامت ، محیط زیست و شغل ، ورزش ، ارتباطات اجتماعی و عاطفی و… می‌شود.

مثلن فرض کنید فردی از مشکلات زیر رنج می‌برد:

میگرن ، آرتروز مفاصل زانو ، احساس افسردگی ، سوزش معده

درصورتی که برخورد ماشینی با این فرد صورت گیرد ، باید هر یک از این اجزا جداگانه مورد بررسی قرار گیرند و جداگانه دارو تجویز شود.

اما در ” پزشکی کل نگر” (HOLISTIC MEDICINE) ابتدا یک شرح حال کامل از همه مشکلات فرد گرفته می‌شود تا ریشه همه شکایتهایی که فرد بیمار از آن رنج میبرد مشخص شود.

برای نمونه بیماری که مثال زدیم در صورتی که به طور کامل و با ” دیدگاه کل نگری ” (HOLISTIC MEDICINE) مورد بررسی قرار گیرد به احتمال زیاد مشکلاتش از یک اتفاق قدیمی که منجر به ایجاد واکنش سوگواری GRIF REACTION شده بوده شروع شده است. اکثر کسانی که دچار واکنش سوگواری و یا ضربه های عاطفی و از دست دادن عزیزان خود می‌شوند، دچار اختلالاتی در بدن می‌شوند که یکی از مهمترین آنها اختلال یون سدیم و کلر است . این اختلال بنیادین باعث بروز چنین عوارض و مشکلاتی شده و اگر هرکدام از مشکلات را مجزا و بدون در نظر گرفتن کلیت و گذشته بیمار و ارتباط این علائم با هم در نظر گرفت نمیتوان به درمان فرد اقدام کرد.

همچنین تغذیه و محیط زندگی فرد را نیز در تمام شرایط درمان باید لحاظ نمود، مثلن فردی به صورت پیوسته FAST FOOD استفاده میکند و پس از مدتی دچار درد معده و کبد چرب و یبوست و افزایش کلسترول می‌شود.ذهمچنین او هیچ فعالیت جسمی و ورزشی ندارد. محل کار وی نیز در منطقه آلوده شهر قرار دارد.

اگر فقط به کبد چرب و بالا بودن کلسترول خون و بدون توجه به اصلاح رژیم غذایی و محیط زندگی و کار او اقدام به درمان نمود ، نمیتوان به بهبودی این فرد امیدی داشت .

در طب کل نگر (HOLISTIC MEDICINE) اهمیت ویژه ای نیز به احساسات و مسائل عاطفی و ذهنی بیماران داده می‌شود. برخی از بیماری ها به دلیل مسائل ذهنی عاطفی به وجود می آیند و یا همراه با مسائل ذهنی و عاطفی می‌باشند و لازم است در کنار در نظر گرفتن مسائل جسمی ، به طور همزمان به بررسی و کنکاش در این مشکلات پرداخت و آنها را حل کرد.

تمامی اعضا و جوارح بدن ، حتی روح و روان انسان در ارتباط و پیوستگی با سایر قسمتهای بدن است و هر کدام از مشکلات و ناراحتی که برای سایر اعضا به وجود می آید متأثر می‌شوند. حتی انسانها نیز در جامعه بشری مانند اعضای پیکره جامعه هستند و روی یکدیگر اثر مثبت و یا منفی می‌گذارند. بسیار دیده ایم که بیماری و یا مرگ یکی از اعضای خانواده چطور باعث تلاطم روحی و جسمی سایر افراد می‌شود و آنها را بیمار میکند.

این موضوع همان چیزی است که حکیمان این سرزمین نیز به آن آگاه بوده و بر آن تأکید می‌کرده‌اند. شیخ اجل “سعدی” چه زیبا می‌فرماید که :

بنی آدم اعضای یک پیکرند                             که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار                         دگر عضوها را نماند قرار 

واقعیت این است که علم طب، حیطه بسیار گسترده‌ای دارد و لازم است پزشک به بسیاری از علوم اشراف داشته باشد و برای درمان بیمار همه جنبه‌های پیرامون او را در نظر بگیرد.

همچنین استفاده از سایر شاخه های طب و مشاوره با سایر پزشکان برای بررسی همه جانبه و درمان بیماران از ملزومات نگاه کل نگری است.

به علت آنکه در طب های “کل نگر” (HOLISTIC MEDICINE) تمامی جنبه های جسمی و روحی فرد بیمار مورد بررسی قرار می‌گیرد ، انجام آزمایشهای متعدد و عکس برداری و… به مراتب کمتر خواهد بود.

“طب کل نگر ” (HOLISTIC MEDICINE) شاخه های متنوعی دارد و شامل مکاتب و روشهای گوناگونی است که می‌توان از هومیوپاتی HOMEOPATHY، طب سنتی ، آیورودا ، طب سنتی چین ، ناترو پاتی  و… نام برد. چون تفکر کل نگری در تمامی رشته های طب مکمل وجود دارد در نهایت این رشته ها در بنیان با هم در ارتباط و پیوستگی هستند.

طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO) ، طب هومیوپاتی HOMEOPATHY به طور متوسط گسترده‌ترین و پرمراجعه‌ترین رشته طب کل نگر (HOLISTIC MEDICINE) در سراسر دنیا است.

عمومن کسانی که برای اولین بار جهت مداوا به پزشک هومیوپات HOMEOPATH و یا سایر شاخه‌های طب کل نگر مراجعه می‌نمایند ، از مدت زمان نسبتن طولانی که پزشک برای گرفتن شرح حال و معاینه ایشان صرف میکند و همچنین از پرسشهای متفاوتی که از ایشان خواهد شد متعجب می شوند . زیرا همیشه با چند پرسش تکراری در مورد یک مشکل خاص مواجه بوده اند و کسی به خاطر مشکل زانو یا معده ایشان در مورد کیفیت خواب ها و یا میزان عرق کردن و تشنگی و تغذیه و یا ترسها و اضطراب ایشان پرسش و پیگیری نکرده است. در حالی که چنین نکاتی در درمان بیماری ها بسیار مهم است.

همچنین در طب های کل نگر (HOLISTIC MEDICINE) بیش از آنکه به نام بیماری پرداخته شود ، به خود بیمار توجه می‌شود. اصطلاحن در طب کل نگر و علی الخصوص در طب هومیوپاتی HOMEOPATHY ، تلاش بر این است که ” بیمار درمان شود و نه فقط بیماری او “.
چشم انداز و هدف درمان در طب هومیوپاتی HOMEOPATHY این است که پس از طی فرآیند درمان ، فرد بیمار در کلیت ساختار جسم و روان بهبودی را تجربه کند و تنها هدف این نیست که عدد قند خون او به محدوده نرمال برسد و یا کیست تخمدان او برداشته شود و… .

مزایای طب کل نگر (HOLISTIC MEDICINE) :

• بررسی تمامی جنبه های سلامتی و بیماری

• درمان منحصر به فرد و ویژه برای هر مراجعه کننده

• پی بردن به ارتباط مشکلات متعدد بیمار با هم

• هزینه درمان بسیار پایین

• بهبودی مسائل ذهنی و عاطفی

• بالا رفتن سطح انرژی و روحیه

• بهبودی همزمان مشکلات بیمار

• اصلاح سبک زندگی بیمار

   

  

( لطفن توجه داشته باشید که درمان مشکلات در طب هومیوپاتی بوسیله” مصرف داروهای این روش درمانی ” که پزشک برای مراجعه کنندگان تجویز میکند ، اتفاق می افتد و طب هومیوپاتی کاملن با هیپنوتیزم و یا روان‌درمانی و روان‌کاوی ، انرژی درمانی و طب سنتی ، فرادرمانی و طب گیاهی و … تفاوت عمیق دارد و نباید با یکدیگر اشتباه گرفته شوند.)